އަހަރެން ހަނދާން ހުންނަން ފެށި އިރު ދައްތައަށް 16 އަހަރެވެ. ދައްތަގެ ވައްޓަފާޅި ހުންނަނީ އަހަރެމެންނާއި ތަފާތިކޮށްނެވެ. މަންމައާއި ބައްޕަވެސް ދައްތަގެ އުޅުން ހުންނަގޮތުން ގިނަފަހަރު ހިތްހަމައެއް ނުޖެއެވެ. ޒާތަކަށް ތަފާތުވެސް ކުރެވެއެވެ. ވާނީވެސް އެހެންތާއެވެ. މަހެއްވަންދެން ގިނަ ވަގުތު ކޮޓަރީގައި އުޅެފާނެއެވެ. އަބަދު ނިދާނީއެވެ. ކާންވެސް ނިކުންނާނީ ހިތަށްއެރިއްޔާއެވެ. އާއިލާގެ ކަމަކުވެސް ބައިވެރިއެއް ނުވާނެއެވެ. ދައްތަގެ ހަގަށް 4 ކުދިން ތިބޭއިރު މަންމައަށް ގޭގައިވެސް މިދުވަސްވަރުއެހީއެއްނުވާނެއެވެ. ގޭގައިލާ ޓީޝާޓާއި ހަރުވާޅު ނޫން އިތުރު އެއްޗެއްވެސް ނުލާނެއެވެ. ދެން ކުއްލިއަކަށް ފެންނާނީ ނިކަން ރީތިވެލައިގެން ކުލަކުލައިގެ އެއްޗެހި ލައިގެން އުޅޭތަނެވެ. ދެތިން ހަފްތާއަކު މިހެންވެސް އުޅޭނެއެވެ. އެދުވަސްތަކުގައި އިރުއަރަންވާއިރަށް ސައިހަދާ ގޭތެރެ ކުނިކަހާ ހުރިހާ ކަމެއް ކުރާނެއެވެ. ކޮއްކޮމެންނަށް ކިޔަވަދީ އަހަރެމެންނާއެކު ދުވެ ސަކަރާތް ޖަހާނެއެވެ.
ބައްޕަގެ އަތުން ލާރި އަތުލައިގެން އެތައް ސާމާނެއް ގަނެ އެއްކުރާނެއެވެ. އަނެއްކާވެސް ކޮޓަރީގައި އޮންނަ މޫސުން އައިސްފާނެއެވެ. މިކަމާ ހެދި ވަޒީފާއަކުވެސް ހަރެއްނުލައެވެ. ފުރަތަމަ ކުރި ކައިވެނިވެސް ރޫޅުނީ ދައްތަގެ ކަންނެތްކަމުން ކަމަށް އަބަދު ކިޔާ އަޑުއިވެއެވެ. އެކައިވެނި ރޫޅުނުތަނާ އެއްދުވަހެއްގައި ދައްތަގެ އަތުގައި ތިލައަކުން ރޮގުއަޅާފައި ހުއްޓާ މަންމައަށް ފެނުނެވެ. އެކަމާ ސުވާލުކުރުމުން މާބޮޑު ޖަވާބެއް ނުލިބުނަސް އޭގެ ދުވަސްކޮޅެއްގެ ފަހުން މާލެ ދިޔަ ދަތުރެއްގައި ދައްތަ ޑޮކްޓަރަކަށް ދެއްކުމުން ނަފްސާނީ ޑޮކްޓަރަކަށް ވަގުތުން ރެފާރ ކުރިއެވެ. އަދި ދައްތަގެ ބައްޔަކީ "ބައިޕޯލާރ ޑިސޯޑާރ"ކަމުގައި ނިންމިއެވެ. އޭރު ދައްތަގެ އުމުރުން 30 އަހަރުވެއްޖެއެވެ. އަލާމާތްތައް ފެންނަތާ 15 އަހަރުވެއްޖެއެވެ. ދައްތަގެ އެ ކުލަ ގަދަ އަދިރި ހަޔާތުގެ އަސްލު އަހަރެމެންނަށް ދެނެގަންނަން ނޭގުނީއެވެ. ފަރުވާގެ އެހީގައި މިއަދު ދައްތައަކީ ވަޒީފާއެއް އަދާކުރާ، ކައިވެންޏެއްކޮށްގެން އުޅޭ މީހެކެވެ. ފަރުވާއިން ހޯދި އަލިކަމުން ކުލަރީތި ދިދރިއުޅުމެއް ހޯދިއްޖެއެވެ.
"ބައިޕޯލާރ ޑިސޯޑާރ" އަކީ ކޮބަ؟
2019 ވަނަ އަހަރު އެކަނިވެސް "ބައިޕޯލާރ ޑިސޯޑާރ" 40 މިލިއަން މީހުން ތަހައްމަލު ކުރަމުން ދިޔަކަމަށް ދުނިޔޭގެ ސިއްޙަތު ޖަމިއްޔާ ބުނެއެވެ. "ނޭޝަނަލް ލައިބްރަރީ އޮފް މެޑިސިންގައި" މިބައްޔާބެހޭ ގޮތުން ލިޔެފައިވާ ދިރާސާ ރިޕޯޓެއްގައި ބުނާ ގޮތުން "ބައިޕޯލާރ ޑިސޯޑާރ" ނުވަތަ "ބައިޕޯލާރ އަފެކްޓިވް ޑިސޯޑާރ" އަކީ ބަލިތަކުގެ ތެރެއިން އެބައްޔެއްގެ ސަބަބުން ހާއްސަ އެހީއަށް ބޭނުންވާ މީހަކަށް ވުމަށްމެދުވެރިކުރުވާ ބައްޔެކެވެ.
އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންނަށް މިބަލި ޖެހޭ ނިސްބަތުގެ މާބޮޑު ތަފާތުކަމެއް ހެދިފައިވާ މިކަމާ ގުޅުން ހުރި ހިސާބުތަކުން ނުދެއްކި ނަމަވެސް އާންމު ގޮތެއްގައި މިބަލި ދެނެގަނެވެނީ އުމުރުން 15 އަހަރާއި 24 އަހަރާ ދެމެދު ނުވަތަ 45 އަހަރާއި 54 އަހަރާއި ދެމެދުގައި ކަމަށް ދިރާސާތަކުން ދައްކައެވެ.
"ބައިޕޯލާރ ޑިސޯޑާރ"ގައި ދިގު މުއްދަތެއްގައި "މޭނިއެކް" ނުވަތަ "ހައިޕޯމޭނިއެކް" އެޕިސޯޑްސް އަދި މިއެޕިސޯޑުތަކާއި ވިދިގެން "ޑިޕްރެސިވް އެޕިސޯޑްސް" ތަހައްމަލުކުރެއެވެ. މިބައްޔަކީ ދެނެގަންނަން ގިނަފަހަރު އުދަގޫ ބައްޔެކެވެ. މީގެ އެއް ސަބަބަކީ މިބަލީގެ ގިނަ އަލާމާތްތަކަކީ ނަފްސާނީ އެހެނިހެން ބައެއް ބަލިތަކުގައިވެސް ފެންނަ އަލާމާތްތަކަކަށް ވުމާއި، މިމީހުންނަކީ އެހެނިހެން ބަލިތަކަށްވެސް ފަރުވާ ހޯދާ ބަޔަކަށް ވުމާއި އަދި ބަލިމީހާއަށްވެސް މިއަލާމާތްތަކަކީ ބައްޔެއްގެ އަލާމާތްތައްކަން އަމިއްލައަށް ދެނެގަންނަންވެސް އުނދަގޫ ވާތީއެވެ.
މިބަލިޖެހެނީ ކީއްވެ؟
"ބައިޕޯލާރ ޑިސޯޑާރ"އަކީ ސީދާ އެބަލިޖެހޭ ސަބަބު އަދި ދެނެގަނެވިފައިވާ ބައްޔެއް ނޫންނަމަވެސް މިބަލި ޖެހުމުގެ ފުރުސަތު އިތުރުވާ ބައެއްކަންތައްތައް ދިރާސާތަކުގައި ފާހަގަ ކޮށްފައި އެބަހުއްޓެވެ. މިގޮތުން އާއިލާގައި މިފަދަ ބަލިމީހަކު ހުންނަ ފަރާތްތަކަށް ބަލި ޖެހުމުގެ ފުރުސަތުބޮޑުވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން 1987 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން 2023 އަހަރާ ހިސާބަށް މިބައްޔަށް މަގުފަހިކުރުވާ 30 "ޖީން"އެއް އިންސާނުންގެ "ޑީ.އެން.އޭ" އިން ފާހަގަކުރެވިފައިވެއެވެ. ހަމަ މިއާއިއެކު ކުޑައިރު ކުރިމަތިވާ ނަފްސާނީ އަނިޔާއާއި ޖިސްމާނީ އަނިޔާގެ ސަބަބުންވެސް އުމުރުގެ ވަކި ހިސާބަކުން މިބަލި ޖެހުމަށް މަގު ފަހިކުރުވާ ކަމަށް ދިރާސާތަކުން ދައްކައެވެ. މިބަލި ޖެހިފައިވާ މީހުންގެ ސިކުނޑީގެ އެކި "އިމޭޖިން" ޓެސްޓްތަކުން ދައްކާގޮތުން ސިކުނޑީގެ އެކި ހިސާބުތަކަށް ބަދަލުތައް އައިސްފައި ހުންނަކަމަށްވެސް ފާހަގަކުރެވިފައިވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ސިކުނޑި އަދި ނާރުތަކުގެ މަސައްކަތަކާއި ގުޅުންހުރި އެކި އެކި މާއްދާތައް ނުވަތަ "ކެމިކަލްސް"ތަކަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުންވެސް މިބަލި ޖެހުމަށް މަގުފަހިވާކަމަށް ބައެއް ދިރާސާތަކުގައި ލިޔެފައި އެބަހުއްޓެވެ.
ބަލީގެ އަލާމާތްތަކަކީ ކޮބާ؟
"މޭނިއެކް ނުވަތަ ހައިޕޯމެނިއެކް އެޕިސޯޑް"ގެ އަލާމާތްތައް
– މޫޑު އާދަޔާ ހިލާފަށް އުފުލުން: މިސާލަކަށް އާދަޔާ ޚިލާފަށް މާބޮޑު ސަބަބަކާއި ނުލާވެސް އުފާވެރިކަމުގެ އިހުސާސް ކުރެވުން. އިނގިރޭސިން ބުނާނަމަ "I am at the top of the world ” ބުނާފަދަ އިހުސާސައް ކުރެވުން.
– އާދަޔާ ހިލާފަށް ކުދިކުދި ކަންކަމާއި ރުންކުރުވުމާއި، ރުޅިއައިސްގެން އުޅުން.
– އާދަޔާ ޚިލާފަށް ހަށިގަނޑުގައި ވަރު ހުންނަކަމުގެ އިހުސާސްކުރެވި، ހަނު ހުންނަން އުނދަގޫވުން. (މިސާލަކަށް ދުވަހުގެ މަސައްކަތަކަށް ފަހުވެސް ވަރުބަލިކަމުގެ އިހުސާސެއްނުވެ ރޭގަނޑާއިއެކު ހޭލާހުރެ އަނެއްކާ ކަންތައްތަކެއް ހޯދާ މަޝްޢޫލުވެގެން އުޅުން.
– އާދަޔާ ޚިލާފަށް ގިނައިން އަދި އަވަސްއަވަހަށޤ ވާހަކަ ދެއްކުން. އަދި އެއްފަހަރާ އެތަކެއް ކަމަކާވާހަކަ ދައްކަން މަސައްކަތްކުރުން.
– އާދަޔާ ޚިލާފަށް ޖެހިލުން ކުނޑަކަންތައްތައް ކުއްލިއަކަށް ކޮށްލުން (މިސާލަކަށް ބޭންކް އަކައުންޓްގެ ބޮޑުބައެއް ހުސްކޮށްލާ ކޮންމެހެން ބޭނުންނުވާ ތަކެތި އެއްފަހަރާ ގަނެލުން)
– ނިދި ބޭނުންވާވަރު މަދުވުމާއި ނިދި އަންނަކަމުގެ އިހުސާސްކުރެވޭ މިންވަރު ކުނޑަވުން.
– އާދަޔާ ޚިލާފަށް އަމިއްލަ ނަފްސު މުހިންމުވެ، ތިމަންނާ ބޭނުންކަމެއް ، އޭގެ ނަތީޖާއަށް ވިސްނުމަކާއި ނުލާ އެއީ ކޮންމެހެން ކުރަން ޖެހޭ އަދި ކުރެވޭނެ ކަންކަމަށް ދެކުން.
– އެއްކަމެއްގައި ދެމި ހުންނަން އުނދަގޫވުމާއި ކުރަން އުޅޭކަމަކަށް ސަމާލުކަންދީ އެކަން ނިންމުމަށް އުނދަގޫވުން.
– އާދަޔާ ޚިލާފަށް ޖިންސީއދުންވެރިކަން އިތުރުވުން.
ނޯޓް:"މޭނިއެކް ނުވަތަ ހައިޕޯމެނިއެކް އެޕިސޯޑް" ގެ ތަފާތު ބަލާނީ މިއަލާމާތްތަކުގެ ތެރެއިން އެބަލިމީހެއްގެ އަލާމާތްތައް ހުރި އަދަދަށާއި، މިންވަރަށާއި އަދި މުއްދަތަށްބަލާފައެވެ.
"ޑިޕްރެސިވް އެޕިސޯޑް" ގެ އަލާމާތްތައް
އާދަޔާ ޚިލާފަށް ކަންކަމާއި ދެރަވުން.
އާންމުކޮށް އުފާވެރިކަން ލިބޭކަންތައްތަކުން ހިތްހަމަޖެހުމެއް ނުލިބުން.
އެއްވެސް ސަބަބެއް ނޭނގި ގައިން ވަރު ދޫވުމާއި ކަމެއްކުރާނެ ހިތްވަރެއްނެތް ކަމުގެ އިހްސާސްކުރެވުން.
ކެއުމާއި ނިދުމުގެ އާދަތަކަށް ބަދަލުއައުން.
ކަންކަމަށް ސަމާލުކަންދީ އެސަމާލުކަން ދަމަހައްޓަން އުނދަގޫވުން.
އެކަށީގެންވާ ސަބަބެއްނެތި ތިމާއަކީ ކުށްވެރިއެއްކަމުގެ އިހުސާސްކުރެވުމާއި، ބޭކާރުމީހެއްކަމުގެ އިހުސާސްކުރެވުން.
ވިސްނުންކޮށިވުމާއި ހަނދާންބަލިވުން.
އަމިއްލަ ނަފްސަށް ގެއްލުން ދިނުމުގެ ޚިޔާލުކުރެވުމާއި އަމިއްލައަށް ފުރާނަދުއްވާލުމުގެ ޚިޔާލުތައް ކުރެވުން.
"ސައިކޯޓިކް ސިމްޕްޓޮމްސް"
މިބަލީގައި ބޮޑުވަރުވާ ފަރާތްތައް ބައެއްފަހަރު "ސައިކޯޓިކް ސިމްޕްޓޮމްސް"ތަހައްމަލުކުރަން ޖެހެއެވެ. "ސައިކޯޓިކް ސިމްޕްޓޮމްސް"އަކީ މިބަލި ތަހައްމަލުކުރާ އެންމެންގެ ތެރެއިން ފެންނަ އަލާމާތްތަކެއް ނޫނެވެ. އަދި އިތުރު ބަލިތަކެއްގައިވެސް މިއަލާމާތްތައް ފެނިދާނެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ "ޑިލޫޝަންސް"، (ހަގީގަތެއްނެތް ކަންތައްތައް އެއްވެސް ހެއްކަކާއި ނުލާ ގަބޫލުކުރުން)، އަދި "ހަލުސިނޭޝަންސް" (ވުޖޫދުގައި ނެތް ތަކެތީގެ އިހުސާސްކުރެވުން، ފެނުން، އަޑުއިވުން). އަދި ބައެއްފަހަރު އެމީހުންގެ ހަށިގަނޑުން ބައެއްނެތްކަުގެ އިހުސާސްވުން ހިމެނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން އަމިއްލައަށް އާދަޔާ ޚިލާފުބާރުތަކެއް ލިބިފައިވާ ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވުންވެސް ހިމެނެއެވެ.
ނޯޓް: އަލާމާތްތަކާއި ދެން ބަލަން ޖެހޭ އިތުރުކަންތަައްތަކަށް ބެލުމަށްފަހު، ދުނިޔޭގެ ސިއްހަތު ޖަމިއްޔާގެ މިންގަނޑަށް ބަލައި މިބަލި ހުރިތޯ ނެއްތޯ ޔަގީންކުރަައްވާނީ ނަފްސާނީ ބަލީގެ ހާއްސަ ޑޮކްޓަރެވެ.
މާހިރެއްގެ ލަފާ ހޯދާނީ ކޮންއިރަކުން؟
މީގެން އެއްވެސް އެޕިސޯޑެއް ތަހައްމަލު ކުރަމުންދާނަމަ ނުވަތަ ކުރީގައިވެސް ކޮށްފައިވާނަމަ ނަފްސާނީ ބަލިތަކަށް ޚާއްސް ޑަކްޓަރެއްގެ ލަފާ ހޯދަންވާނެއެވެ. އަދި އާއިލާގައި މިފަދަ މީހަކު ހުރިނަމަވެސް އެ އެހީތެރިކަން ފޯރިކޮށްދޭންވާނެއެވެ. "މޭނިއެކް އެޕިސޯޑެއް" ތަހައްމަލުކުރާ ވަގުތަކީ ޙާއްސްގޮތެއްގައި އެހީތެރިކަން ހޯދަން އުދަގޫވަގުތުކޮޅެކެވެ. ސަބަބަކީއެއީ އުފާވެރި ހިތްހަމަޖެހޭ ވަގުތުކޮޅަކަށްވާތީއެވެ. އަމިއްލަ ނަފްސަށް ގެއްލުން ދިނުމާއި، ފުރާނަދުއްވާލުމުގެ ޚިޔާލުތައް ހުރިނަމަ ވަގުތުން އެންމެކައިރި ސިއްޚީއެހީތެރިކަމެއް ލިބޭނެތަނަކަށް ދާންވާނެއެވެ. ނުވަތަ ގެންދަންވާނެއެވެ "މެނިއެކް އެޕިސޯޑް" ގައި ވިސްނުމަށް އަންނަބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން އެންމެ ރަގަޅު ނޫންނިންމުނަތައް އަދި ނުރައްކާތެރި ނިންމުންވެސް ނިންމޭ ހާލަތްއަންނާތީ ތިމާއަކީ އެފަދަ ބަލިމީހެއްނަމަ ނުވަތަ އާއިލާގައި އެފަދަ މީހަކު ހުންނަނަމަ ޙާއްސައެހީތެރިކަމެއް ހޯދަން ނުވަތަ ދޭންވާނެއެވެ.
ފަރުވާއަކީ ކޮބާ؟
މިބަލި ޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް ހާއްސަ ބޭސް މިއަދު ލިބެން އެބަހުއްޓެވެ. ފަރުވާ ބިނާވާނީ އެމީހާގެ އަލާމާތްތަކަށެވެ. ހާލަތު ބެލުމަށްފަހު އެކަން ކަނޑައަޅާނީ ނަފްސާނީބަލިތަކުގެ މާހިރުންނެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިބައްޔަށް ކުރަންޖެހޭ ފަރުވާއަކީ ދާއިމީ ފަރުވާއެކެވެ. ބޭސްތައް ބޭނުންކުރަމުން ދާއިރު މިބޭސްތަކުގެ ސަބަބުން ދިމާވެދާނެ ކަންތައްތައް ޑޮކްޓަރާއި ވާހަކަ ދައްކައިގެން ދެނެގަނެ، ބޭސްބޭނުން ކުރާއިރު އެފަދަ ކަމެއްދިމާވާނަމަ އަވަހަށް އަލުން ދައްކަންވާނެއެވެ. ނުވަތަ ބަލީގެ އަލާމާތްތަކަށް ފަރުވާނުލިބި ނުވަތަ އަލުން އަލާމާތްތައް ފެންނަންފަށައިފިނަމަ ލަސްނުކޮށް ޑޮކްޓަރުގެ ލަފާހޯދަންވާނެއެވެ.
މިބަލި ތަހައްމަލު ކުރާ އަންހެނުންގެ ތެރެއިން ދަރިމައިވާ އުމުރުގެ މީހުން ނުވަތަ މާބަނޑުވުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ފަރާތްތަކުން އެފަދަ ފަރާތްތަކަށް އެންމެ ރައްކާތެރިބޭހަކީ އަދި ފަރުވާގެ މަގަކީ ކޮބާތޯ ޑޮކްޓަރާ ވާހަކަދައްކައިގެން ބަލަންވާނެވެ. ގާތުންދޭ މައިންވެސް ހިމެނޭފަދައިންނެވެ.
ބޭހާއި އެކު ފަރުވާގެ ގޮތުގައި އިތުރު ވައްތަރުގެ "ތެރަޕީ" ވެސް ބޭނުންކުރެވެއެވެ. ޚާއްސަގޮތެއްގައި އުޅުމަށް އެއަންނަ ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން ދިރިއުޅުމުގައި ދިމާވާ އެކިކަންކަން ހައްލުކޮށް އެކަންކަމާއި ކުރިމަތިލާނެ ގޮތްތައް ދަސްކޮށްދިނުން މީގެ ތެރޭގައި ހިމެނެއެވެ.
އަހަރެންނަށް މިބަލި ޖެހިއްޖެނަމަ އަމިއްލަ ނަފްސަށްޓަކައި ކޮށްދެވޭނީ ކޮންކަމެއް؟
މިބަލލި ޖެހިފައިވާ މީހުންގެ ތެރެއިން ގިން މީހުންގެ އެޕިސޯޑުތައް އެމީހުންގެ ހަޔާތުގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި ތަކުރާރުވާނެކަން ގަބޫލުކޮށް އެހެންނަމެވެސް މިބައްޔާއެކުވެސް އާންމު ރަގަޅު ދިރިއުޅުމެއް އުޅެވިދާނެކަމަށް ގަބޫލުކުރުން މުހިންމެވެ. މިކަމަށްޓަކައި ތިމަންނަގެ އަލާމާތްތައް ގޯސްވަނީ ކޮންކަންތައްތަކަކާއި ހެދިތޯ ދެނެގަނެ އެކަންކަމަާއި ދުރުވުން މުހިންމެވެ.
ބައްޔާއި ބެހޭ ގޮތުން އަދި ފަރުވާއާއި ބެހޭގޮތުން އެމީހެއްގެ ޑޮަކްޓަރުގެ ކައިރިން އަހާ އޮޅުންފިލުވުންވެސް މުހިންމެވެ. ހަމަ މިއާއިއެކު ނިދުމުގެ ވަކި ގަޑިތަކެއް ކަނޑައެޅުމާއި، ކެއުމުގެ ރަގަޅު އާދަތައް ހިފަހައްޓައި ގިނަގިނައިން ހެލިފެލިވެ އުޅުމާއި ގަވާއިދުން ކަސްރަތުކޮށް އުޅުމަކީވެސް އަލާމާތްތައް ކުޑަކުރުމަށް ކުރެވިދާނެކަމެއް ކަމަށް ދިރާސާތަކުން ދައްކައެވެ. މީގެ އިތުރުން ވާހަކަ ދައްކާލާނެ އިތުބާރު ހިފޭ މީހަކު ހޯދާ ގަވާއިދުން ކަންކަން ހިއްސާކުރަމުން ދިއުމާއި އެއްވެސް އަލާމާތެއް ގޯސްވާކަމުގެ އިހުސާސްވާނަމަ އަވަހަށް ޑޮކްޓަރާ އަދި އެހީތެރިންނާއި މަޝްވަރާކުރުމަކީވެސް މުހިންމުކަމެކެވެ.
ގާތް ރަހުމަތްތެރިއަކު ނުވަތަ އާއިލާގެ މީހަކު މިބަލި ހުންނަނަމް އަހަންނަށް ކޮށްދެވޭނީ ކޮންކަމެެެއް؟
މިބަލި ހުންނަ މީހުންނާއެކު އުޅުމަކީ ބައެއް ފަހަރު އެހާ ފަސޭހަމަކަަށް ނުވެދާނެއެވެ. މިސާލަކަށް ބައެެއްފަހަރު "މެނިއެކް އެޕިސޯޑް"އެއް ތަހައްމަލު ކުރާއިރު ރުޅިގަދަވެ، އެއްޗެއްސަށާއި މީހުންނަށް ގެއްލުންދެވުމުގެ ހާދިސާތައް ދިމާވެއެވެ. އަދި މުޖުތަމައުގެ އިޖުތިމާއީ މިންގަނޑާއި ހިލާފަށް ކަންތައްކުރެވޭތަންވެސް އާދެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ފައިސާގެ މައްސަލަތައްވެސް ދިމާވެއެވެ. މިކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުން އާއިލާއާއި ގާތް މީހުންނަށް އެކިކަހަލަ ތަކުލީފުތައް އުފުލަންޖެހޭގޮތް މެދުވެރިއެވެ.
މިފަދަ ގާތް މީހަކު ހުރިނަމަ އެމީހުންގެ އަލާމާތްތައް ދެނެގަނެ، އަލާމާތްތައް އިތުރަށް ގޯސްވާ ސަބަބުތައް ދެނެގަނެ އެފަދަކަންކަމުގައި އެހީތެރިވެ ދެވިދާނެއެވެ. އަދި އަލާމާތްތައް ގޯސްވާނަމަ ޑޮކްޓަރަށް ދިއުމަށް އެހީތެރިވެވިދާނެއެވެ. ދަމަފިރިން ނުވަތަ އާއިލާގެ މީހެއްނަމަ އެކަމުގެ ސަބަބުން ގުޅުމަށް ކުރިމަތިވާ ކަންތައްތަކަށް ހައްލުހޯދުމަށް ނަފްސާނީ މާހިރުންގެ އެހީތެރިކަން ހޯދިދާނެއެވެ. އެބަލިމީހށގެ ދުވަހުގެ ހަރަކާތްތަކާއި، ނިދުމާއި ކެއުމުގެ އާދަތައް ދެމެހެއްޓުމަށްވެސް އެޙިތެރިވެދެވިދާނެއެވެ. ކުއްލިހާލަތެއްގައި އެހީތެރިކަން ހޯދާނެގޮތް އެނގިފައި އޮތުމަކީވެސް އެހީތެރިކަމެކެވެ.
